Het hakken en splijten
Informatie over hak- en splijttechnieken.Snoeien en verwijderen takken
En dan ligt de boom op de grond en ligt er tevens nog aardig wat werk te wachten, namelijk het snoeien van de takken en het doorzagen van de boomstam in kleine(re) stammetjes. Takken en twijgen zijn goed te gebruiken als aanmaakhout en zijn dus derhalve waardevol brandmateriaal. Zelfs bij het grillen kan een handvol ervan wonderen doen door ze onder het houtskool te leggen en met een papiertje aan te steken. Voorwaarde is echter wel dat er genoeg plaats is om dit kleinhout te laten drogen en op te slaan. Zie ook opslag haardhout.
In principe kunnen de takken op twee manieren gesnoeid worden, ongemotoriseerd (bijl/aks/zaag) of gemotoriseerd (motorzaag). Met de motorzaag gaat het beduidend sneller, maar toch kan het op den duur lichamelijk èn geestelijk vermoeiend zijn. Wellicht is het een goed idee om tussendoor wat af te wisselen. Want vergeet niet…de meeste ongevallen ontstaan bij het snoeien van bomen met behulp van de motorzaag en niet zoals vaak gedacht wordt bij het vellen van de boom!
Voor het verwijderen van dikke takken is een beugelzaag geschikt. Zoals gezegd, wees voorzichtig als u een toch een motorzaag wilt gebruiken! De takken staan namelijk ook vaak onder aanzienlijke spanning. Bovendien is het gevaar groot dat het zwaard van de motorzaag in de wirwar van takken onhandelbaar wordt, uit kan schieten en verwondingen kan veroorzaken. Zie ook “terugslag”.
Voor dunne(re) takken wordt de takkenzaag (ook wel snoeizaag genoemd) of de takkenschaar gebruikt. De snoeizaag heeft een solide handvat en een wat gekromde vorm waardoor takken niet zo makkelijk kunnen wegglijden.
Indien mogelijk kan er ook met een breedsnedige aks gewerkt worden. Werk altijd (en in het bijzonder bij naaldbomen) van onderaan de stam naar boven. U moet ook in deze richting hakken.
Wellicht is het onderstaande voor u vanzelfsprekend en voor de hand liggend, maar niet iedereen weet het en neemt het ter harte….
De vezels in het hout die in de lengte lopen moeten zo mogelijk schuin afgesneden worden, want zo bespaart u zich veel onnodige houwen met de aks.
Snoeien met de aks
Geheel ongevaarlijk is het snoeien met een aks niet; de aks kan van de stam afketsen of wegglijden. Wanneer je niet stevig / stabiel staat, dan kun je je evenwicht verliezen met alle gevolgen van dien. Zorg in ieder geval dat je over een scherpe aks beschikt met een gewicht tussen de 800 en 1000 gram en dat de steellengte aan de eigen armlengte is aangepast.
In principe mag er slechts één persoon tegelijk met de boom bezig zijn en om het risico op ongelukken nog verder te minimaliseren moet de stam van de boom altijd als een buffer tussen aks en been fungeren. Snoei alleen de takken die aan de andere kant van de stam tegenover uw been liggen, waardoor ongecontroleerde houwen met de aks geen verwondingen kunnen veroorzaken. Begin met snoeien aan de stam van de boom en werk dan verder omhoog naar de top. Op deze manier worden de takken in de richting van de vezels afgekapt. Mocht het toch noodzakelijk zijn om te snoeien aan de kant waar u staat, zorg er dan altijd voor dat uw been zich niet op de hoogte van de aks snede bevindt.
Snoeien met de motorzaag
Snoeien met een motorzaag is inspannend en derhalve ook vermoeiend werk. Dit komt omdat er vaak in een gebogen lichaamshouding gewerkt moet worden. De beste houding voor het lichaam is als er op kniehoogte gesnoeid wordt, want dan wordt de rug niet al te veel belast. Sta met licht gebogen knieën en zak door u benen als u laag moet werken. Buig in ieder geval niet met gestrekte benen uw rug. Om wat hoger te kunnen werken kunt u eventueel al liggende stammen als zaagbok gebruiken.
Zoals al eerder gemeld is het risico op terugslag groot. Bijvoorbeeld als het te zagen stuk hout op de grond ligt, dan bestaat het gevaar in de aarde te zagen. Een andere reden kan zijn dat wanneer de afstand tussen de takken te klein is, het gevaar bestaat dat bij het afzagen van een tak de punt van het zaagblad een andere tak aanraakt. Hierdoor kan de motorzaag ineens oncontroleerbaar worden.
Zorg er in ieder geval altijd voor dat u stevig en stabiel staat. U bent het beste in balans wanneer u met licht gespreide benen staat. Wanneer u onervaren bent, zorg er dan altijd voor tijdens het zagen dat de stam tussen u en de motorzaag in staat. In deze positie zaagt u de takken één voor één af met behulp van de zogeheten “hefboom techniek”, waarbij de behuizing van de motorzaag tegen de stam rust en het zwaard als een hefboom naar beneden beweegt. Takken aan de bovenkant van de stam worden met de motorzaag op haar zijkant gezaagd.
Verwijder takken aan de onderkant van de boomstam alleen als ze goed bereikt kunnen worden. Wanneer ze onder spanning staan, kijk dan eerst goed waar er gezaagd moet worden, zodat de zaag niet vast komt te zitten. Neem nooit het risico op terugslag. Probeer dan de boom zo te draaien dat de boom niet te dicht bij de grond ligt.
Wanneer de ene kant van de boom klaar is, rolt u de boom om naar de andere kant en gaat u op dezelfde manier verder.
Snoeien van kruinen
Kruinen van bomen kenmerken zich meestal door sterke takken die zich verder vertakken. Om deze kruinen te snoeien wordt er van buiten naar binnen gewerkt. Om de spanning te verminderen worden eerst de kleinere takken verwijderd.
Als de kruin erg groot is dan kun je het beste het volgende schema aanhouden: verwijder eerst de takken die het werk belemmeren en die de vluchtweg versperren. Verwijder dan de takken waar veel spanning op staat en tot slot zaag je de hoofdtak af.